چرا بعضی ها آنقدر عصا قورت داده و جدی هستند، بعضی شوخ و شاد و بامزه؟ چرا بعضی ها در مجالس دهان باز کنند همه را از خنده روده بر می کنند و بعضی دیگر پا به یک جمع بگذارند، همه معذب می شوند؟ خب این شوخ طبعی هم رمز و رازی دارد که باید آن را یاد بگیرید!
روانشناسان همیشه با مساله شوخ طبعی درگیر بوده اند چون هیچ کدام رمز آن را نمی دانستند. مثلا زیگموند فروید فکر می کرد شوخ طبعی ناشی از احساس برتری یا ناسازگاری است، در حالی که مارک تواین ریشه این رفتار را خوشی نمی دانست بلکه راز شوخ طبعی را در اندوه می دید. اما حالا دانشمندان نظر نهایی شان را اعلام کرده اند و گفته اند شوخ طبعی ناشی از تخطی آرام و بی خطر از مسیرهای معمولی زندگی است و آدم های شوخ طبع کسانی هستند که قوانین دنیا را بدون آن که کسی آزرده شود، نادیده می گیرند. ما اصولا زمانی موضوعی را خنده دار می بینیم که آن موضوع برخلاف شیوه ها و شکل های پذیرفته شده معمولی زندگی مان به نظر برسد. اما به شرطی که این تفاوت بی خطر باشد و زننده به نظر نرسد.
تخطی از هنجارها بهترین مدل برای تشریح حس شوخ طبعی است. شوخ طبعی باید مانند نگاه کردن از میان پنجره ای با شیشه های ترک خورده باشد، در این صورت می توان موضوعی را دید اما آنچه دیده می شود متفاوت از واقعیت است. همچنین عبور بیش از اندازه از هنجارها می تواند موقعیتی را آزاردهنده و یا توهین آمیز کند که این به هیچ وجه خنده دار نیست.
بنابراین حتماً می توانید متوجه شوید که چرا یک موقعیت خنده دار در تمام فرهنگ های کشورهای مختلف خنده دار به شمار نمی رود؛ پاسخ واضح است: چون هنجارها در جوامع مختلف متفاوت اند و شیوه تخطی از آنها هم از فرهنگی به فرهنگ دیگر تفاوت دارد.
